Nếu ví sông Hương là ranh giới phân chia TP Huế ra hai miền Bắc – Nam lớn thì trong Kinh thành Huế được phân chia hai miền Bắc – Nam nhỏ hơn bởi con sông Ngự Hà. Sự kết nối hai miền được trải qua bởi những cái cầu được thiết lập và quy hoạch gắn bó mật thiết với vai trò và tính năng trọng yếu của sông Ngự Hà. Những chiếc cầu này hình thành trong quy trình dựng xây Kinh đô, khởi dựng từ thời vua Gia Long và hoàn mỹ và tuyệt vời nhất đến những đời vua Minh Mạng, Thiệu Trị… Từ những cái cầu gỗ hình thành ban sơ đến những cái cầu vòm kiên cố được xây dựng bằng gạch vồ và đá tkhô nóng tồn tại cho tới thời đại này.
Vị trí sông Ngự Hà trong mặt bằng tổng thể Kinh thành Huế
Ngự Hà là con sông được hình thành dưới thời hai vị vua trước tiên của triều Nguyễn. Đây là con sông vừa tự nhiên, vừa nhân tạo và tiền ảo thân của con sông này là sông Kim Long. Khi quy hoạch và sẵn sàng mặt bằng để xây dựng Kinh thành, những nhà kiến trúc thời Gia Long đã cho san lấp một số trong mỗi đoạn của sông để thiết lập nên thân thành. Một số đoạn nguyên thủy của nó đã được dùng vào vài việc khác, như tạo ra những hồ, ao và lòng sông Ngự Hà. Dòng chảy của con sông này trở thành trọn vẹn và tổng thể nhất dưới thời Minh Mạng. Và cũng từ đây đã tạo ra nên 10 chiếc cầu bắc qua con sông này trong chiều dài khoảng 3,6 km. Trván dài từ Đông sang Tây của Kinh thành, có những những cái cầu sau: Cầu Tkhô hanh Long, cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Ngự Hà, cầu Bác Tế, cầu Khánh Ninh, cầu Bình Kiều, cầu Vĩnh Lợi, cầu Tây Thành Thủy Quan, cầu Hoằng Tế và cầu Xe Lửa. Xét riêng trong Kinh thành gồm 7 chiếc cầu, có những: Cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Ngự Hà, cầu Bác Tế, cầu Khánh Ninh, cầu Bình Kiều, cầu Vĩnh Lợi và cầu Tây Thành Thủy Quan.
Họa đồ Kinh thành Huế với cùng 10 chiếc cầu bắc qua sông Ngự Hà:
1) Tkhô cứng Long; 2) Đông Thành Thủy Quan; 3) Ngự Hà; 4) Bác Tế;
5) Khánh Ninh; 6) Bình Kiều; 7) Vĩnh Lợi; 8) Đông Thành Thủy Quan;
9) Hoằng Tế; 10) Xe Lửa. (Nguồn: Đại Nam nhất thống chí).
Trtrận qua những thăng trầm về thời hạn, với những biến cố lịch sử hào hùng và thiên tai, hai cầu đã mất đi là cầu Bác Tế và cầu Bình Kiều. Hai cầu này được làm bằng gỗ và có nhẽ bị sụp đổ do thiên tai buồn phiềno lụt năm Thìn 1904 . Trên dòng sông này còn lại 5 chiếc cầu cho tới thời nay. Chính điều này trả ra vô số những thách thức, những vấn đề trong công tác bảo tồn kiến trúc những cầu vòm cũng như bao tay giao thông kết nối hai miền Bắc – Nam bên trong Kinh thành trong giao diện ngày càng nhữngh tân và phát triển của đô thị.
Tổng thế vị trí 5 cầu bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành:
1) Đông Thành Thủy Quan; 2) Ngự Hà; 3) Khánh Ninh; 4) Vĩnh Lợi;
5) Tây Thành Thủy Quan
1) Cầu Đông Thành Thủy Quan
Cầu nằm vị trí hạ lưu sông Ngự Hà trước khi đổ ra sông Đông Ba, trên trục đường Xuân 68 ngày này. Năm 1806, cầu được xây dựng bằng gỗ với tên thường gọi là Thanh hao Long Kiều. Đến tháng 5-1830, vua Minh Mạng cho xây dựng lại bằng vật liệu mới bằng gạch vồ và đá thanh hao kiên cố, kiên cố hơn. Cầu dài 71,7m; rộng 4,9m và cao 8,05m; vòm cầu dưới thông thủy rộng 8,4m. Lan can phía đông cao 1,55m được trổ 13 pháo nhãn hình trụ đường kính 0,5m. Lan can phía tây với chiều cao 0,95m với hai trụ đá có và kích thước 0,54m x 0,54m. Đây đó là hai trụ đỡ đòn quay của khối VPS cửa áp trước kia.
Phối cảnh make up cầu Đông Thành Thủy Quan
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Đông Thành Thủy Quan
Hình ảnh vòm cầu và hệ trụ đá đỡ đòn quay bằng đá thanh hao ở cầu Đông Thành Thủy Quan
Bản vẽ tình hình cầu Đông Thành Thủy Quan
2) Cầu Ngự Hà
Cầu nằm trên trục đường Đinh Tiên Hoàng ngày này. Năm 1808, dưới thời Gia Long, cầu được xây bằng gỗ được đặt tên là Thanh khô Câu Kiều. Đến tháng 6/1820, vua Minh Mạng cho xây dựng lại bằng vật liệu kiên cố. Với chiều dài 71,6m; rộng 4,86m và cao 8,0m. Cầu có 3 vòm cầu thông thủy dưới, vòm lớn rộng 6,4m, 2 vòm nhỏ hai bên rộng 4,0m. Phía bắc của cầu có nhà bia nhỏ, bên trong có bia đá, trên đó khắc bài văn bia “Ngự Hà bi ký” , do chính vua Minh Mạng ngự bút, nói tới quy trình hình thành con sông và những chiếc cầu bắc qua.
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Ngự Hà
3) Cầu Khánh Ninh
So với những cầu còn lại, cầu Khánh Ninh có tổng thể kiến trúc cầu và nhà bia hầu như còn nguyên vẹn nhất cho tới thời nay. Giống như cầu Ngự Hà, cầu Khánh Ninh cũng đều phải sở hữu nhà bia ở đầu cầu phía Bắc. Theo văn bia “Khánh Ninh kiều bi ký” , do vua Minh Mạng ngự bút, cầu Khánh Ninh được xây dựng vào năm 1825. Cầu nằm trên trục đường Trần Văn Kỷ thời nay, với chiều dài 44,6m; rộng 4,95m và cao 7,25m; vòm cầu dưới thông thủy rộng 6,4m.
Bản vẽ ghi nhà bia ở cầu Ngự Hà
Phối cảnh hóa trang và gamer dạng vẽ tình hình cầu Ngự Hà
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Khánh Ninh
Phối cảnh hóa trang và version vẽ tình trạng cầu Khánh Ninh
4) Cầu Vĩnh Lợi
Cầu nằm trên tuyến đường Nguyễn Trãi, thuộc giữa phường Thuận Hòa và phường Tây Lộc với chiều dài 44,6m; rộng 5,0m và cao 7,25m; vòm cầu dưới thông thủy rộng 6,4m. Cầu Vĩnh Lợi được xây dựng vào năm 1825. Cầu có cấu trúc và còn nữa kiến trúc với nhiều điểm tương đương với cầu Khánh Ninh.
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Vĩnh Lợi
Phối cảnh make up và gamer dạng vẽ tình hình cầu Vĩnh Lợi
5) Cầu Tây Thành Thủy Quan
Cầu có hình dạng uốn cong hai đầu, được xây dựng sát mặt trong Kinh thành, nằm trên tuyến đường Tôn Thất Thiệp lúc này. Với chiều dài 44,6m; rộng 4,65m và cao 7,46m; vòm cầu dưới thông thủy rộng 6,6m. Tương tự như cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Tây Thành Thủy Quan thời nay vẫn tồn tại hai trụ đỡ đòn quay bằng đá thanh hao dùng để làm đóng – mở “thủy quan“ thời kỳ trước kia bằng hệ cửa áp.
Phối cảnh Cosplay cầu Tây Thành Thủy Quan
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Tây Thành Thủy Quan
Bản vẽ tình hình cầu Tây Thành Thủy Quan
Bảng tổng hợp đặc trưng cơ version 5 cầu
Tỉ lệ và cấu trúc những cầu bắc qua sông Ngự Hà
Bảng tổng hợp tỉ lệ 5 cầu
Minh họa điển hình những thành phần cấu trúc cầu vòm
(cầu Tây Thành Thủy Quan)
Qua khảo sát và phân tích, 5 cầu bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành có những thành phần, cấu trúc và Điểm cảnh báo chung như sau:
Phân tích tván trọng
Tván trọng kết cấu vòm cầu điển hình với bán kính 3,2 m:
1) Các giả thiết
Để giậtn giản tính toán tích điện chịu tmàn của cầu Vĩnh Lợi, ta giả thiết như sau:
2) Các thông số kỹ thuật
Theo Bảng 9, Tiêu chuẩn chỉnh TCVN 5573-2011: Kết cấu gạch đá và gạch đá cốt thép theo tiêu chuẩn chỉnh thiết kế, ta có:
Trong số đó 0.75 là hệ số điều kiện thao tác làm việc.
3) Ttrận trọng
4) Sơ tín đồh và những biểu đồ nội lực
Biểu đồ lực dọc N với q=3.0T/m (hình trái), Biểu đồ lực dọc với Q=1.0T (hình phtrận)
Biểu đồ moment với q=3.0T/m (hình trái), Biểu đồ moment dọc với Q=1.0T (hình phmàn)
5) Kiểm tra điều kiện chịu nén của vòm gạch
6) Kiểm tra điều kiện chịu uốn của vòm gạch
Điều tiết nước và ngăn triều cường
Cùng với ứng dụng và vai trò của sông Ngự Hà, những cầu vòm này còn có vai trò làm giảm véc tơ vận tốc tức thời dòng chảy trải qua những tiết diện nhỏ của những vòm cầu trong việc hỗ trợ chống ngập lụt, thoát nước ra ngoài Kinh thành. Việc thoát nước mưa và nước sinh hoạt theo hướng từ Tây sang Đông, nhờ vào trong dòng chảy của con sông và độ nghiêng của Kinh thành về phía Đông Bắc. Chức năng ngăn triều cường phối hợp sự vận hành của khối VPS cửa áp trước đây (hiện tại chỉ từ tồn tại những trụ đá đỡ đòn quay). Trong số đó, hai chiếc cầu ở hai phía Đông và Tây của Kinh thành là Đông Thành Thủy Quan và Tây Thành Thủy Quan đóng vai trò chốt chặn ngăn và điều tiết nước hai đầu của con sông Ngự Hà.
Dòng chảy của sông Ngự Hà qua những cầu vòm
Thực trạng và nguyên nhân dẫn đến sự xuống cấp của kiến trúc những cầu vòm
Sự tồn tại của 5 chiếc cầu vòm bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành cho tới thời nay là 1 trong mỗi khoảng thời hạn gần 2 thế kỷ. Đó là 1 trong mỗi khoảng thời hạn đủ dài để nhìn nhận sức chịu đựng của những vật liệu xây dựng nên những cầu. Cùng với những tác động tiêu cực từ yếu tố thiên nhiên và con người qua quy trình sử dụng đã làm hư hại về mặt cấu trúc cầu cũng giống như những thành phần, còn nữa kiến trúc.
Hình ảnh chân vòm cầu Khánh Ninh bị hư hại nghiêm trọng (12-2022)
Hình ảnh trụ đá lan can cầu bị hư hại ở cầu Tây Thành Thủy Quan
Nhìn chung, tình hình của 5 chiếc cầu thực tại bắc qua sông Ngự Hà đang dần xuống cấp với nhiều vết nứt lớn và những hư hại tăng dần theo năm tháng. Những thành phần, xem thêm kiến trúc mất đi do hư hỏng theo thời hạn hoặc được xây mới lại một nhữngh không tuyệt vời bởi những tác động của con người. Do vậy, đó là vấn đề thực sự cấp thiết để gợi ý những giround pháp trùng tu và bảo tồn những chiếc cầu này trong thời điểm hiện tại.
Sự xuống cấp của kiến trúc những cầu vòm bởi những nguyên nhân tập trung sau:
Thứ nhất, điều kiện khí hậu khắc nghiệt của vùng miền thường xuyên gây những tác động tiêu cực đến khối server cầu, như sự chênh lệch nhiệt độ, sụt lún địa chất theo thời hạn gây ra những vết nứt thân cầu.
Thứ hai, những thành phần, còn nữa kiến trúc của cầu hư hỏng do nguyên nhân chiến tranh trước đây, như trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân – 1968.
Thứ ba, thực vật xâm hại, bám vào những mặt phẳng cầu theo thời hạn, gây ra những hư hại mặt phẳng thân cầu.
Thứ tư, lòng cầu được trtrận nhựa asphalt lúc này thay vì làm giảm độ dốc của cầu thì đã bào mòn những lớp gạch thuộc vòm kết cấu chịu lực chính của cầu một nhữngh nghiêm trọng (cầu Khánh Ninh).
Thứ năm, sự quá tround bởi những phương tiện lưu trải qua cầu thường xuyên gây bức xúc lên tài năng chịu lực của những cầu do việc phân luồng giao thông ra vào Kinh thành chưa thực sự thích hợp.
Thứ sáu, sự ngày càng tăng dân số (4 phường) với với sự thiếu ý thức của người dân làm hư hại những xem thêm và thành phần kiến trúc cầu trong quy trình sử dụng.
1. Thực trạng giao thông
Có thể nói việc giao trải qua những cầu bắc qua sông Ngự Hà ngày này là 1 trong những vấn đề cấp bách trong lưu thông. Một mặt, lòng cầu tương đối hẹp so với độ rộng của những tuyến đường giao thông chính và chỉ thỏa mãn nhu cầu nhu yếu cho những phương tiện cơ giới lưu thông tốt một chiều. Điều này gây ra xung đột, tắc nghẽn tại những điểm cầu trong việc tham gia giao thông của người dân. Mặt khác, con số phương tiện dự báo ngày càng tăng thêm dẫn đến sự quá tván đặt lên những cầu này.
Bảng ước tính phương tiện 4 Phường (phối hợp số liệu khảo sát dân số năm 2020)
Số phương tiện lưu thôngtrong 5 phút tại những cầu: 1)Đông Thành Thủy Quan;
2) Ngự Hà; 3) Khánh Ninh; 4) Vĩnh Lợi; 5) Tây Thành Thủy Quan
2.Kết nối giao thông đường bộ
Việc thiếu mất đi hai chiếc cầu Bác Tế và Bình Kiều trong lịch sử hào hùng, đã làm tăng găng lưu thông và vai trò kết nối huyết mạch giao thông đường bộ hai miền Bắc-Nam trong Kinh thành chỉ trải qua 5 chiếc cầu vòm này. Cả 5 chiếc cầu này đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong tổng thể kiến trúc phong cảnh và kết nối giao thông hai miền Bắc-Nam cho tổng thể những mô phỏng phương tiện lưu trải qua 5 trục giao thông chính. Bao gồm:
Sơ đồ liên hệ những trục giao thông chính trong Kinh thành
3. Kết nối giao thông đường thủy
Việc kết nối tuyến đường thủy từ phía Đông sang phía Tây của Kinh thành trải qua hai cửa thành bằng đường thủy là Đông Thành Thủy Quan và Tây Thành Thủy Quan. Theo những tài liệu xem thêm, tuyến giao thông này trước đây được sử dụng tập trung cho việc vận chuyển lương thực, ngân khố và là tuyến vọng cảnh bằng đường thuyền trong phòng vua trước kia. Ngày nay, tuyến đường thủy này đang được nhìn nhận trọng trong việc lý thuyết và quy hoạch trong cải tiến và phát triển những dịch vụ, phượt.
1. Giround pháp bảo tồn kiến trúc
Thứ nhất, Reviews tình hình xem thêm những cầu vòm để phân loại mức độ xuống cấp và tìm ra hướng bảo tồn thích hợp. Phân loại những yếu tố và nguyên nhân tác động đến kiến trúc và kết cấu cầu.
Thứ hai, tích lũy những tài liệu, cứ liệu lịch sử dân tộc từ những nguồn không giống nhau để đối sánh, lựa chọn giván pháp bảo tồn tương thích nhất.
Thứ ba, giván pháp bảo tồn gắn với việc giữ lại nguyên trạng nhất trọn vẹn có thể những còn nữa kiến trúc gốc khởi đầu. Việc sử dụng vật liệu thay thế cho quy trình phục dựng, cván tạo và thay thế phván được xem xét, lựa chọn kỹ lưỡng sao cho giống với vật liệu gốc khởi đầu.
Thứ tư, quy trình ctrận tạo, chỉnh trang và phục dựng những thành phần kiến trúc và cấu trúc cầu cần nghiên cứu và phân tích những phương pháp thi công truyền thống lịch sử một nhữngh cẩn trọng và quan trọng tuân thủ theo những quy định của Luật Di sản văn hóa truyền thống Việt Nam.
Thứ năm, chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật, trả lại vẻ mỹ quan vốn có trước đây của những chiếc cầu, có những việc tháo dỡ những đường dây, đường ống thuộc hạ tầng kỹ thuật đang tương tự với thân cầu thực tại.
2. Giround pháp tổ chức giao thông
Thứ nhất, cần hạn chế và giảm thiểu những phương tiện cơ giới có tmàn trọng lớn vào ra Kinh thành, nhằm mục tiêu giảm găng tay tmàn trọng lên sức chịu tmàn của những cầu vòm và tắc nghẽn giao thông tổng thể tại những điểm cầu.
Thứ hai, tổ chức phân luồng phương tiện lưu thông một nhữngh phải chăng trong giao thông đối nội và đối ngoại của Kinh thành.
Thứ ba, xây dựng sơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị tuyệt vời và hoàn mĩ nhất và quy hoạch những tuyến giao thông công cộng (xe bus) phải chăng. Khuyến nghị, tuyên truyền người dân sử dụng những phương tiện giao thông công cộng, phương tiện giao thông xanh.
Gitrận pháp “Vòng giao thông tuần hoàn” trải qua 4 trục chính
Đề xuất giván pháp rõ ràng: Dựa trên những thông số kỹ thuật tván trọng tính toán điển hình và tình trạng giao thông, từ đó, nên xem một khối VPS giao thông kết nối bên trong và bên phía ngoài Kinh thành, tạo thành một “vòng giao thông tuần hoàn”, phối hợp 4 trục giao thông chính, bao hàm:
Đây là 4 trục giao thông chính 1 chiều ra vào Kinh thành kết nối bởi 8 cổng thành hiện tại. Thông qua 4 nút giao thông được giao cắt bởi 4 trục chính, sẽ thiết lập thêm những “vòng giao thông tuần hoàn thứ cấp” tiếp theo xung quanh những nút này. Đây là gitrận pháp sẽ giảm ttrận và stress lên khối server giao thông cho toàn Kinh thành nói chung và stress lưu thông lên khối server cầu vòm gạch – đá bắc qua sông Ngự Hà nói riêng, nhằm mục đích đảm bảo lưu thông liên lạc tốt hơn.
Ngày nay, và với sự giãn nở đa chiều trong chiến lược cải tiến và phát triển kinh tế tài chính và kim chỉ nan đô thị, TP đã được không ngừng mở rộng và cải tiến và phát triển với nhiều thành tựu. Trong giao diện đó, những chiếc cầu được xây bằng gạch vồ và đá tkhô giòn xưa, tuy trmàn qua thời hạn dài với những năm tháng thăng trầm và những biến cố lịch sử dân tộc nhưng vẫn giữ những nét đặc trưng, những giá trị cao quý về mặt lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống cũng như di sản kiến trúc trong tâm địa đô thị.