Nhà hát TP.HCM được số hóa theo đúng quy mô thông tin xây dựng di sản (H-BIM) để triển khai những thủ tục của UNESCO

Ông Trần Tấn Phúc, Chủ tịch Hợp ĐồngQT Công ty cổ phần tư vấn Cảng - Kỹ thuật Biển (Portcoast) lấy ví dụ về Nhà hát TP.HCM để nói đến việc việc mẩu chuyện số hóa những công trình di tích văn hóa truyền thống và lịch sử hào hùng của Việt Nam. Ông Phúc kể, một ngày sau biến cố hỏa hoạn ở Nhà thờ Đức Bà Paris (ngày 15.4.2019), ông cùng ông Hứa Ngọc Thuận, nguyên Phó chủ tịch UBND TP.HCM cùng nghệ sĩ Hữu Luân, những lúc này này là Giám đốc Nhà hát TP.HCM, đã có rất nhiều rất nhiều cuộc hội ngộ, đưa ra ý tưởng số hóa nhà hát có tuổi đời nay đã trên 120 năm. 

Nhà hát TP.HCM được thiết kế bởi thiết kế thiết kế sư người Pháp Eugene Ferret theo lối thiết kế thiết kế trang trọng của thời Đệ tam cộng hòa Pháp. Được xây vào năm 1898, thao tác làm việc năm 1900, nhà hát nằm ngay trên trục trung tâm thành phố, kết nối ga tàu tích điện điện ngầm của tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên). Nhà hát có cấu trúc đối xứng, nằm cao hơn mặt đường 2m, với khối hệ thống 2 lớp cửa nhữngh âm ngăn tiếng ồn trên phố vào phía phía bên trong. Mái vòm với điêu khắc nổi đặc trưng, nhìn từ xa nhà hát tựa như một "Khải Hoàn Môn" lộng lẫy. 

Kiến trúc nhà hát thu hút từ những bức tượng chạm trổ tinh xảo, đèn chùm pha lê rực rỡ, cho tới sàn đá granit sáng loáng đại sảnh. Khán phòng hình ô voan ngăn tiếng vang, có sức chứa 468 khách, đảm bảo chất lượng âm thanh hao và tầm nhìn từ mọi ghế về sân khấu. Nhà hát TP đã qua rất rất nhiều lần tu bổ và lần tu bổ to nhất nhữngh nay 25 năm, vào dịp kỷ niệm 300 năm Sài Gòn - TP.HCM, đã phục chế gần như nguyên bản.

Sau hơn 1 năm triển khai, Portcoast đã số hóa thành công công trình Nhà hát TP theo đúng quy mô thông tin xây dựng di sản (H-BIM) để triển khai những thủ tục của UNESCO.

Các công trình thiết kế thiết kế văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang cần phải được số hóa đúng quy mô H-BIM theo hướng dẫn của UNESCO

Ông Trần Tấn Phúc cho biết thêm, trước đây những công việc số hóa phức tạp này phải do những đơn vị quốc tế tiến hành, nhưng hiện nay ở Việt Nam thì đơn vị trong nước đã tuyệt đối tiến hành được. Cụ thể, Portcoast là đơn vị trước tiên của Việt Nam và cũng trọn vẹn có thể là Đông Nam Á đã làm được việc này và cũng là đơn vị duy nhất hiện nay của Việt Nam được chứng nhận là doanh nghiệp khoa học và giải pháp giải pháp công nghệ do Bộ Khoa học và Công nghệ cấp với những thành phầm giải pháp giải pháp công nghệ như: Quy trình xây dựng quy mô số 3D cho tình hình công trình ứng dụng giải pháp giải pháp công nghệ 3D laser scanning; quy trình xây dựng quy mô thông tin BIM và H-BIM cho công trình và công tác bảo tồn di sản.

Tại Việt Nam, những cơ quan quản trị và vận hành cũng đã quyên tâm đầu tư và triển khai những dự án số hóa di tích. Tuy nhiên, ông Trần Tấn Phúc cho rằng vẫn tồn tại tồn tại một vài ngộ nhận về số hóa di tích văn hóa truyền thống lịch sử vẻ vang, trong đó có ngộ nhận rằng việc số hóa di tích chỉ có triệu tập vào Virtual 360 và có nơi làm thêm một vài quy mô 3D những hiện vật trưng bày.

Theo ông Phúc, Virtual 360 và quy mô 3D những hiện vật trưng bày là những công cụ giúp người xem rất có thể trải nghiệm di sản một nhữngh trực quan và sinh động, trong cả khi họ không thể đến thăm trực tiếp. Tuy nhiên, những công cụ này không thể thay thế cho việc reviews tình trạng tình hình của công trình, phát hiện những vấn đề cần bảo tồn và xác định những giải pháp trùng tu, bảo tồn thích ứng.

Đánh giá tình trạng tình trạng của công trình là bước quan trọng trước hết trong quy trình bảo tồn. Việc này cần phải được tiến hành bởi những Chuyên Viên có trình độ và kinh nghiệm. Các Chuyên Viên sẽ xác định được những vấn đề về cấu trúc, vật liệu,... của công trình, từ đó đưa ra những giải pháp thích hợp, vừa không làm liên quan đến giá trị lịch sử hào hùng và văn hóa truyền thống, vừa đảm bảo sự vững chắc của công trình.

Nhà thờ Đức Bà Paris khi chưa xảy ra biến cố hỏa hoạn năm 2019

Ông Phúc cho rằng việc phục hồi Nhà thờ Đức Bà Paris (Pháp) sau hỏa hoạn vào trong ngày 15.4.2019 là một minh chứng thuyết phục nhất của việc số hóa, khi vụ hỏa hoạn đã phá hủy phần to mái nhà, tháp chuông và những cấu trúc gỗ phía phía bên trong. May mắn nhất là toàn bộ những ví dụ này được Ubisoft, nhà tiến lên trò chơi tích điện điện tử Assassin's Creed quét 3D Laser scan vào năm 2014. Các nhà nghiên cứu và phân tích và kỹ sư đã sử dụng dữ liệu 3D laser scan tạo ra một quy mô H-BIM ví dụ ở trong nhà thờ, giúp xác xác định trí và kích thước của những cấu trúc bị phá hủy. Mô hình này cũng và được sử dụng sẽ tạo ra những kế hoạch cho việc phục hồi nhà thờ, giúp quy trình phục hồi Nhà thờ Đức Bà Paris trình làng nkhô hanh gọn và thành quả hơn.

Ông Trần Tấn Phúc đang sử dụng kính thực tiễn ảo VR để tham quan những công trình và đã và đang được số hóa

Để triển khai những dự án số hóa di tích một nhữngh thành phẩm, ông Trần Tấn Phúc khuyến nghị những cơ quan vận hành cần xây dựng kế hoạch số hóa di tích thích ứng với điểm lưu ý và nhu yếu của từng di tích. Việc số hóa quan trọng sử dụng H-BIM  - một công cụ hữu ích trong việc bảo tồn di sản thiết kế thiết kế kiến trúc - theo hướng dẫn của UNESCO; đồng thời tăng cường đào tạo và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho những cán bộ, nhân viên và tăng cường hợp tác với những đơn vị chuyên môn trong việc số hóa di tích. Việc ứng dụng H-BIM một nhữngh thành phẩm sẽ tạo cơ hội sức những nhà vận hành trọn vẹn có thể triển khai những dự án số hóa di tích một nhữngh thành phẩm và bảo tồn được những giá trị văn hóa truyền thống của quả đât.

Hiện nay, những nền tang pháp lý để sử dụng H-BIM đã vừa đủ vì di tích cũng là công trình, và không những thế là một dạng công trình đặc trưng. Đáng lưu ý, Thủ tướng Chính phủ đã phát hành Quyết định số 2026/QĐ-TTg ngày 2.12.2021 phê duyệt Chương trình số hóa Di sản văn hóa truyền thống Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2030. Trong số đó đã nêu rõ: "Nghiên cứu, xây dựng thống nhất nền tảng nhân viên nhân viên kỹ thuật điều chỉnh số chung về vận hành, bảo tồn những dữ liệu trong nghành nghề dịch vụ di sản văn hóa truyền thống; có tích điện mở rộng để những địa phương, tổ chức kết nối và tích tương thích với những khối hệ thống thông tin khác của Chính phủ, địa phương và những tổ chức liên quan".